گفت‌وگو با دکتر سارا موحد، MD PhD علوم تغذیه، رئیس بخش تغذیه بیمارستان قائم و معاون آموزشی گروه تغذیه بالینی دانشگاه علوم پزشکی مشهد

در گفت‌وگویی که روابط عمومی معاونت پژوهش وفناوری دانشگاه  با دکتر سارا موحد انجام داده است، ایشان از تجربیات و دستاوردهای خود در حوزه تغذیه درمانی بیماران مبتلا به  سرطان سخن گفتند؛ حوزه‌ای که به باور وی هنوز جای کار بسیاری در کشور دارد.

دکتر موحد درباره آغاز مسیر کاری خود اظهار داشت: پس از پایان دوره پزشکی عمومی، در یک مرکز سرطان  به‌عنوان مسئول فنی آسایشگاه بیماران مشغول به کار شدم و از نزدیک شاهد تأثیر شگفت‌انگیز حمایت‌های تغذیه‌ای بر روند درمان این بیماران  بودم و در آنجا متوجه شدم سوء تغذیه و عدم تغذیه مناسب چقدر می تواند اثرات منفی بر درمان و طول عمر  بیماران مبتلا به سرطان داشته باشد ."

وی افزود: مطالعات بین‌المللی نشان می‌دهد که حتی در بهترین مراکز درمانی جهان، حدود یک‌پنجم بیماران مبتلا به سرطان به‌دلیل سوءتغذیه فوت می‌کنند. این آمار به‌روشنی اهمیت تغذیه درمانی را در کنار درمان‌های دارویی و پرتو درمانی نشان می‌دهد.»

به گفته دکتر موحد، علاقه‌مندی وی به این حوزه منجر شد تا در سال ۱۳۹۲ در مقطع PhD علوم تغذیه دانشگاه علوم پزشکی مشهد ادامه تحصیل دهد و پایان‌نامه خود را با محور ارزیابی اثربخشی بسته حمایتی تغذیه درمانی بالینی در بیماران مبتلا به  سرطان تدوین کند.

او درباره نتایج این پژوهش گفت: در این مطالعه بیماران به دو گروه تقسیم شدند؛ یک گروه بسته کامل تغذیه درمانی دریافت کردند و گروه دیگر تنها آموزش‌های پایه‌ای. برخلاف انتظار اولیه، تفاوت چشمگیری در شاخص‌هایی مانند کیفیت زندگی، وضعیت روانی و پارامترهای بالینی و آزمایشگاهی بین دو گروه مشاهده نشد. علت آن بود که در هر دو گروه، پایش منظم و ویزیت دوره‌ای بیماران صورت می‌گرفت و همین عامل نقشی کلیدی در بهبود وضعیت آنان داشت.

این یافته، به گفته وی، نقطه عطفی در مسیر پژوهشی‌اش بود: نتایج  نشان داد که با آموزش درست به پرستاران و کارشناسان تغذیه، می‌توان بدون تحمیل هزینه‌های بالا، خدمات مؤثر تغذیه درمانی ارائه کرد. این رویکرد ضمن حفظ منابع مالی و انسانی، اثربخشی بالایی در روند درمان دارد.

بر اساس نتایج این پژوهش، بسته‌ی تغذیه ای  مراقبت از بیماران سرطانی طراحی‌شده توسط تیم تحقیقاتی دکتر موحد، در قالب استاندارد خدمت تغذیه برای بیماران مبتلا به سرطان وارد گایدلاین‌های وزارت بهداشت شد.

دکتر موحود در این زمینه گفت: با همکاری استاد راهنمای سومم، جناب آقای دکتر مطلق، رئیس وقت اداره سرطان وزارت بهداشت، نتایج مطالعه به‌صورت رسمی در دستورالعمل‌های ملی ثبت شد و اکنون مبنای عمل بسیاری از مراکز درمانی است.

دکتر موحد در تشریح لاین پژوهشی خود گفت: محور اصلی مطالعات من، بررسی وضعیت تغذیه بیماران مبتلا به سرطان در کشور و طراحی بسته‌های مداخله‌ای با بالاترین هزینه‌اثربخشی است. همچنین ایجاد نظام پایش تغذیه بیماران در طول درمان از اولویت‌های ماست.

وی افزود: متاسفانه در حال حاضر، کل مطالعات منتشرشده درباره وضعیت تغذیه بیماران مبتلا به  سرطان در ایران کمتر از پنجاه مورد است، که این رقم در مقایسه با تأثیر بالای این موضوع بر کیفیت زندگی بیماران، بسیار ناچیز است. با توجه به اینکه سرطان سومین علت مرگ‌ومیر در کشور محسوب می‌شود، تقویت خدمات تغذیه بالینی و پژوهش در این زمینه ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است.»

معاون آموزشی گروه تغذیه بالینی دانشگاه علوم پزشکی مشهد در بخش دیگری از گفت‌وگو با اشاره به ضرورت آشنایی دانشجویان با روش های تحقیق گفت:یکی از اولویت‌های من، آموزش مهارت پژوهش به دانشجویان است، به‌ویژه برای دانشجویان پزشکی که گاهی اهمیت این موضوع را کمتر احساس می‌کنند. در حالی‌که در تاریخ علم پزشکی، بسیاری از درمان‌ها توسط خود کادر درمان ابداع شده‌اند. با محدودیت منابع در جهان امروز، دانستن روش دستیابی به پاسخ علمی برای پرسش‌ها، از خود پاسخ مهم‌تر است. بنابراین یادگیری متدولوژی پژوهش و پرسشگری علمی باید بخشی جدایی‌ناپذیر از آموزش علوم پزشکی باشد.

دکتر سارا موحد در پایان این گفت‌وگو اظهار امیدواری کرد که نتایج پژوهش‌های داخلی در زمینه تغذیه درمانی بیماران مبتلا به  سرطان ، فراتر از مقالات علمی، به اجرا و سیاست‌گذاری‌های نظام سلامت راه یابد.

وی تأکید کرد: « اگر بتوانیم با آموزش های صحیح به بیماران مبتلا به سرطان حتی از مرگ یک بیمار بر اثر سوءتغذیه جلوگیری کنیم، یعنی مسیر درستی را انتخاب کرده‌ایم. با آموزش صحیح و پایش مستمر بیماران مبتلا به سرطان، می‌توان از مرگ‌ومیر ناشی از سرطان به‌طور چشمگیری کاست. امیدوارم تغذیه درمانی به ‌عنوان جزئی از فرآیند اصلی درمان سرطان در کشور نهادینه شود.